İçeriğe geç
Anasayfa » IoT Nedir?

IoT Nedir?

Nesnelerin İnterneti (IoT), nesnelerin internet aracılığıyla birbiriyle iletişim kurma yeteneğine sahip olduğu bir kavramı ifade eder. Bu teknoloji, çeşitli cihazların birbirleriyle ya da internet üzerinden iletişim kurarak bilgi alışverişinde bulunmasını sağlar.

IoT’nin temel özelliği, bu cihazların sensörlerle donatılmış olmasıdır. Sensörler, çevrelerindeki fiziksel veya çevresel durumları algılayabilir ve bu bilgileri işleyerek aktarabilir.

IoT’nin Kullanım Alanları

Şekil 1

IoT’nin kullanım alanları oldukça geniştir.

  • Akıllı Ev Sistemleri: Evdeki cihazların internete bağlanarak birbiriyle iletişim kurmasını sağlayarak, termostatlar, aydınlatma sistemleri, güvenlik kameraları ve ev aletlerinin uzaktan kontrol edilmesine imkan tanır.
  • Sağlık ve Tıp: Kişisel sağlık izleme cihazlarından hastaların durumunu izleyen ve sağlık profesyonellerine anlık veri sağlayan tıbbi ekipmanlara kadar birçok alanda kullanılır.
  • Endüstri ve Üretim: Endüstriyel makinelerin izlenmesi, verimliliğin artırılması ve üretim süreçlerinin otomasyonu için kullanılır. Fabrika ekipmanlarından tedarik zinciri yönetimine kadar birçok alana entegre edilir.
  • Tarım ve Tarım Teknolojisi: Çiftçilere toprak nemini izleme, bitki büyümesini optimize etme ve tarım verimliliğini artırma fırsatı sunar.
  • Ulaşım ve Lojistik: Araç takip sistemleri, akıllı trafik yönetimi ve kargo izleme gibi uygulamalarla, taşımacılık ve lojistik sektöründe önemli bir rol oynar.
  • Akıllı Şehir Uygulamaları: Şehir altyapısını geliştirir ve sürdürülebilirliği artırmak için akıllı sokak aydınlatmaları, trafik yönetimi ve çöp kutuları gibi uygulamalarla entegre edilir.
  • Eğitim ve Eğlence: Eğitimde interaktif öğrenme cihazları ve eğlence sektöründe akıllı oyunlar gibi uygulamalarla kullanılır. Bu, eğitim materyallerinin geliştirilmesinde ve etkileşimli deneyimlerin oluşturulmasında yardımcı olur.

Nesnelerin İnterneti (IoT), iş verimliliğini artıran, veri toplama ve analiz yeteneklerini geliştiren, otomasyon sağlayan ve günlük yaşamı kolaylaştıran birçok fayda sunmasına rağmen, beraberinde bazı zorlukları da getirir. Veri güvenliği, gizlilik endişeleri, standartların eksikliği ve cihazlar arasındaki uyumsuzluk gibi konular, IoT’nin geniş kabulünü engelleyebilir.

Nesnelerin İnterneti (IoT) ve Gizlilik:

IoT, cihazların sensörler aracılığıyla sürekli olarak çevrelerindeki verileri toplamasını sağlarken, internet üzerinden birbiriyle etkileşim kurmasını sağlayan bir ağ da oluşturur. Bu verilerin toplanmasıyla birlikte, bireylerin özel yaşamlarıyla ilgili çok hassas bilgiler de toplanmış olur. Kullanıcılar, bu cihazların topladığı verilerin ne kadarının, kimin tarafından, nasıl kullanıldığı konusunda endişe duymaktadır.

1. Farkındalık Eksikliği

İnsanların cihazlarla ilgili farkındalığı, genellikle deneyimlerine bağlıdır. Fakat IoT cihazları, genellikle görünmeyen ve özel bir ekran olmayan şekillerde bilgi toplamasıyla geleneksel cihazlardan ayrılır. Örneğin, kullanıcılar genellikle “Hello Barbie” bebeği, “Alexa” hoparlörü veya fitness takip cihazını geleneksel bir oyuncak, bir hoparlör veya bir saat gibi algılayabilir. Fakat bu cihazlar genellikle görünmez ve otomatik veri toplama süreçlerine sahiptir. Ayrıca, kullanıcılar bir ortama girdiklerinde, kendi sahip oldukları cihazlardan farklı olarak başkalarına ait cihazlar da bulunabilir ve her biri kendi veri setini toplayabilir.

Kullanıcılar genellikle IoT cihazlarının veri toplama ve kullanımı hakkında bilgi almak için satıcıların gizlilik politikalarını veya lisans anlaşmalarını kullanırlar. Ancak, bu politika bildirimleri genellikle cihazın kendisiyle ilgili detaylı bilgi içermez ve cihazların ekran eksikliği, bu politikaları görmek için ek bir web sitesini veya uygulamayı gerektirebilir.

IoT cihazlarının karşılaştığı bir diğer zorluk, karmaşık ekosistemlerde gömülü olmalarıdır. Kullanıcılar genellikle cihazları kontrol etmek ve bilgilerine erişmek için eşlik eden mobil uygulamaları kullanır. Bu uygulamalar, kullanıcıların konumunu izleyerek ek veri toplama işlemleri yapabilir. Ayrıca, farklı üreticilerden gelen akıllı hub’lar ve diğer cihazlar birbiriyle bağlantı kurabilir ve veri paylaşabilir.Örneğin, bir akıllı ev kullanıcısı Google Home cihazını kullanarak TV’sini açabileceğini biliyor olabilir ancak bu görevi gerçekleştirmek için TV ile Google arasında hangi bilgilerin alınıp verildiğine dair çok az bilgiye sahip olacaktır.

2. Verilerin Toplanması ve Çıkarımı

IoT cihazlarından elde edilen veriler, aslında zararsız gibi görünen tekil veri parçalarının birikimiyle insan davranışları hakkında derinlemesine öğrenmeler sağlayabilir. Örneğin, akıllı saatler veya fitness izleme cihazları, kullanıcıların fiziksel aktivitelerini ve ev içi faaliyetlerini doğru bir şekilde analiz edebilir. Bu veri birikimi, öngörülenden daha fazla insan davranışı hakkında detaylı iç görüler sunabilir ve kullanıcıların özel yaşam alanlarını açığa çıkararak profil oluşturma riskini artırabilir. Farklı cihazlardan gelen veriler, birleştirildiğinde ayrı ayrı elde edilemeyen hassas bilgileri ortaya çıkarabilir.

Cihazların meta verileri ve iletişim modelleri, veri içeriğine erişilmeden dahi bilgi sağlayabilir. Örneğin, Sense uyku monitöründen gelen ağ trafiği, kullanıcının uyku düzenini, Belkin WeMo anahtarından gelen trafiğin açılıp kapanan cihazları, Nest Cam Indoor güvenlik kamerasından gelen trafiğin izleme veya hareket algılama durumlarını gösterebilir. Bu tür veriler, İnternet Servis Sağlayıcıları tarafından kolaylıkla erişilebilir durumda olduğundan ve ABD’deki yasal düzenlemelerin İSS’lerin bu tür verileri kullanıp satmasına izin vermesinden dolayı endişe vericidir.

Birleştirilmiş veriler, reklam hedeflemesi gibi alanlarda kullanılarak kullanıcı profilleri oluşturulmasına imkan tanır. Örneğin, Amazon ve Google, dijital ses asistanları aracılığıyla çıkarılan anahtar kelimelerle reklam hedeflemesi yapmak için bu teknolojinin patentini almıştır. 

3. Kontrol Zayıflığı

IoT’un kontrol ile ilgili büyük bir sorunu, veri toplama süreçlerine dahil olanların cihazın sahibi olmaması ve toplanan verilerin sahiplerinin belirsizliğidir. Örneğin, bir Airbnb ev sahibi cihazların sahibi olsa da, kiracılar gizliliklerinden endişe duyabilir ve cihazlar üzerinde kontrol talep edebilir. Ev sahibi ise mülk güvenliği için kontrolü elinde tutmak isteyebilir. Bu durum, cihazların kontrolü ve veri sahipliği konusunda belirsizlik ve çatışmalara yol açabilir.

IoT’nin zorlayıcı yönlerinden biri, çevredeki cihazların veri toplamasına ve bu cihazların yeteneklerine kontrol sahibi olmayan veya çoğu durumda bu durumun farkında olmayan kişilerin dahil olmasıdır. Birinin yolda yürürken komşusunun akıllı kapı zili tarafından kaydedilmesi gibi durumlarda, kişinin haberdar olması veya onay vermesi zordur. Örneğin, Google Glass’ın piyasaya sürülmesiyle ilgili önemli tepkiler, kullanıcıların gözlük takan kişiler tarafından video kaydedilip kaydedilmediklerini belirlemesinin zor olmasıyla ilgiliydi.

4. Çoklu Kullanıcı

Birden fazla kişi arasında serbestçe paylaşılan cihazlar için, farklı kullanıcılar farklı bilgi ve yetenekleri hassas bulabilir ve bilginin farklı bağlamlarda nasıl paylaşılması gerektiğine ilişkin farklı tercihlere sahip olabilirler. Bu karmaşıklığa ek olarak, kullanıcılar cihazlarla farklı düzeyde etkileşime ve kontrol seviyesine sahip olabilirler. Örneğin, akıllı ev bağlamında, cihazları kurup bakımını yapan yönetici kullanıcılar, daha fazla kontrol ve güce sahiptir ve sınırlı kontrolü olan diğer kullanıcıların genel gizlilik beklentilerini ihlal edebilirler. Paylaşılan cihazların kullanımı ve kontrolü konusundaki çelişkili tercihlerin çözülmesi, kullanıcı rollerinin gizlilik ihtiyaçlarının önceliklendirilmesi gibi konular halen bir zorluk olarak ön planda durmaktadır.

5. IoT Cihazlarının İç Güvenliği

IoT cihazlarına yönelik çeşitli saldırılar, kullanıcıların gizliliğini tehlikeye atabilir. Örneğin, Mirai botnet gibi akıllı ev cihazlarına yönelik saldırılar, ev sakinlerinin termostatları üzerinden izlenmesine, akıllı buzdolabından Google takvim bilgilerine yetkisiz erişime, hatta bebek monitörlerinin etkilenmesiyle harici kişilerin canlı yayınları izlemesi ve cihazları uzaktan kontrol etmesine olanak tanıdı. Bu tür saldırılar özellikle akıllı ev cihazları için büyük riskler oluşturur, çünkü güvensiz bir cihaz ağdaki diğerleri için de tehlike arz edebilir.

IoT cihazlarının güvenlik açıkları, doğrudan internete bağlanmalarıyla başlar. Bu durum, tipik online sistemlerde karşılaşılan ağ güvenlik sorunlarına açıklık oluşturur. IoT ağları, büyük bir çeşitliliği kapsar ve farklı cihazlar, uygulamalar ve iletişim teknolojilerinden oluşur. Bu çeşitlilik, tek bir evrensel güvenlik çözümünün bulunmasını zorlaştırır. Ayrıca, çoğu IoT cihazı, geleneksel güvenlik önlemlerini desteklemek için yeterli işlem gücüne sahip değildir. Son olarak, IoT cihazlarının birbirine bağlı olması, bazı cihazların güçlü güvenlik önlemlerine sahip olabileceği, ancak daha az güvenli cihazlarla bağlantılı olduğunda genel güvenliklerinin tehlikeye girebileceği anlamına gelir.

Ayrıca IoT cihazlarının güvenliği, üreticilerin hızlı yenilik odaklı ürün gelişiminde güvenliğe yeterince önem vermemesiyle zayıflar. Bu hız, güvenlik gereksinimlerinin diğer özelliklerin gerisinde kalmasına neden olabilir ve tüketiciler, riskler hakkında farkındalık düşük olduğunda ek güvenlik tedbirlerini talep etmeyebilir.

IoT’nin gizlilik sorununu nasıl çözebiliriz?

IoT’nin gizlilik sorunlarını çözmek için; güçlü şifreleme, şeffaf politikalar, kullanıcı kontrolü, standartlar ve etik rehberlik gibi önlemler alınarak güvenlik artırılabilir. Gelecekteki IoT gelişmelerinde kullanıcı gizliliğini koruyan güçlü bir deneyim hedeflenmelidir. Endişelere rağmen, gizlilik sorunlarına odaklanılarak IoT’nin potansiyeli kullanılabilir ve kullanıcıların güveni kazanılabilir.

Kaynakça

  1. https://www.alastyr.com/blog/nesnelerin-interneti-iot/
  2. https://hbr.org/2015/02/managing-privacy-in-the-internet-of-things
  3. https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-82786-1_11#Sec22
  4. https://ts2.space/tr/iot-etigi-gizlilik-ve-guvenlik-nasil-saglanir/#gsc.tab=0
  5. https://aws.amazon.com/tr/what-is/iot/

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir