Yazının başında yalın bir şekilde ifade edecek olursak: “Dijital iş analistleri, dijital dönüşüm geçiren sektörlerde oluşan iş ihtiyaçlarını analiz edebilecek yeteneğe sahip kişilerdir. Dijital iş analistlerinin uzmanlık alanı teknoloji odaklı işlerdir.”
Dijital iş analistinin temel görev ve sorumlulukları ile sahip olması gereken özelliklerine değinmeden önce iş analizinin ne olduğunu ve iş analistinin kim olduğunu açıklayan tanımlara göz atalım.
BABOK 2015’te iş analizini şu şekilde tanımlamıştır: “Bir organizasyonun yapısını, politikalarını ve faaliyetlerini anlamak ve organizasyonun hedeflerine ulaşmasını sağlayan çözümler önermek için paydaşlar arasında aracılık yapmak için kullanılan bir dizi görev ve teknik.” [1]
Güncellenen versiyonunda ise bir iş analizinin kuruluşun ihtiyaçları ve değişim mantığını ifade ettiğini, değer sağlayabilecek çözümleri tasarlayıp onların tanımlanmasını sağladığını ifade etmektedir. [2]
Uluslararası İş Analizi Enstitüsü’ne (IIBA) göre bir iş analisti; kurum içinde çeşitli kaynaklardan bilgi edinme, sentezleme ve analiz etme sorumluluğuna sahip olan kişidir. Amacı, paydaşların gerçek ihtiyaçlarını belirlemek için temel sorunları ve nedenleri ortaya çıkarmak ve tasarlanan ile sunulan çözümlerin paydaş ihtiyaçlarıyla uyumlu olmasını sağlamaktır.
Tanımlardan da anladığımız gibi iş analistleri, etkili çözümlerin geliştirilmesini sağlamak için problemleri anlamak ve tanımlamaktan sorumludur. Her şey gibi karşılaştığımız durumlar ve problemler de değişmektedir. Bu durumları anlamlandırmak, problemlere etkin ve doğru bir çözüm yolu bulabilmek için iş analistleri sürekli olarak bulundukları ortamın şartlarına adapte olabilmelidir.
Teknolojinin gelişmesi, iş modellerinin değişmesi, sektörün dönüşmesi ve müşteri deneyiminin şirket stratejilerinin merkezine oturması, iş analistlerinin de dönüşüme girmesini zorunlu tutmuş ve dijital iş analisti kavramının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Dijital iş analisti kavramı, işletmelerin teknolojiyi stratejik bir şekilde kullanmaları ve iş süreçlerini iyileştirmeleri gerektiği fikrine dayanır.
Değişen iş modelleriyle beraber Airbnb, Spotify, Netflix, Getir, Uber gibi kuruluşların bulundukları sektörü dönüştürdüklerini rahatlıkla görebiliriz. Tüm bu dönüşümü tamamen “teknoloji” yönlendirmektedir. Bu gelişmeler, sunulan ürünlerde değer yaratma ve gelir artışı sağlama yöntemlerini de önemli oranda değiştirmiştir. Müşteri deneyimini iyileştirmek, işletme için iyi sonuçlar ortaya çıkarmak ve değer yaratmanın ana şartı haline geldi.
Dijital iş analistlerinin görevi tam bu noktada iş ve teknoloji arasında bir köprü görevi üstlenerek organizasyonlara değerli bir katkı sağlamaktadır. İş ihtiyaçlarını anlayıp bu ihtiyaçları dijital çözümlere dönüştürerek, işletmelere stratejik bir avantaj sunmaları beklenmektedir.
Dijital İş Analistlerinin Sahip Olması Gereken Özellikler
Dijital iş analistleri, bir işletmenin dijital ayak izine ve dijital kanallarının nasıl performans gösterdiğine odaklanır [3]. Bu rolünü etkin bir şekilde yerine getirebilmesi için ilgili alanda uzmanlaşmış olması gerekmektedir. Aslında, dijital iş analistliğini geleneksel iş analistliği rolünden ayıran temel fark budur. Bunun dışında dijital iş analistleri de iş analistleri gibi mevcut süreçleri iyileştirmek ve yeni taleplerin gerçekleşmesini sağlamak gibi temel sorumluluklara da sahiptirler.[Görsel1]
Dijital iş analistlerinin sahip olması gereken becerilerden birkaçı aşağıdaki gibidir:
Güçlü Analitik ve Eleştirel Düşünme Becerisi
Bir şirketin dijital ayak izlerini farklı kaynaklardan elde edip, bu verilerle kullanıcı etkileşimi ve müşteri davranışı gibi temel ölçümleri elde edebilirler.
İnce değişikliklerin bile performansı nasıl etkileyebileceğini belirleyebilecek analitik bilgi birikimine sahip olmalıdır.
Yeterli Teknik Bilgi
Kodlama dilleri, SEO temelleri, grafik tasarım ve dijital alanlarla ilgili diğer beceriler hakkında geniş bir anlayışa sahip olması beklenmektedir. İş analistleri yazılım geliştirme metodolojileri gibi teknik yönler hakkında daha derinlemesine bir anlayışa sahiptir. Dijital iş analistleri ise bu teknik özelliklere yeterli ölçüde sahip olmalı ama teknolojik araçlar ile ürünler hakkında derinlemesine bir anlayışa sahip olmalıdırlar.
AI, IoT, SaaS, Blockchain, siber güvenlik gibi yenilikler dahil olmak üzere hızla gelişen dijital ortam hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
Dijital Trendler Farkındalığı
Bir dijital iş analisti, teknoloji hakkında içgörü sahibi olmalıdır. Bu sayede sektörde gerçekleşebilecek değişiklikleri ön görebilecek ve takip edebilecektir. Trendler hakkında bilgi sahibi olduktan sonra stratejilerini de bu doğrultuda belirleyebilecektir. Geleneksel iş analistinden farklı olarak, yeni dijital ürün ve hizmetlerin gelişmesine odaklanabilmelidir. Daha geniş bir iş vizyonuna odaklanırken, ayrıntılı verileri de araştırabilir olmalıdır.
Veri analitiği, mobil teknolojiler, sıfır güven sistem tasarımları, quantum bilgisayarlar, computing gibi gelecek nesil teknolojilere veya doga/canlı sistemlerinden edinilen deneyimlerin yeni nesil teknolojiye transferi gibi konular ilgili dijital iş analistinin vazgeçilmezleridir tabii:)
Verimli Planlama Yeteneği
Bir proje yöneticisi gibi çıktıları planlayabilmeli ve paydaşların eylemlerini tanımlamak için onlarla etkili iletişim kurabilmelidirler. Proje yöneticisinden farklı olarak da nihai ürüne ve pazar sorunlarına odaklanabilmeliler.
Uyarlanabilirlik ve Problem Çözme Becerisi
Sadece en etkili yöntemi belirlemekle yetinmezler. Sürekli değişime ayak uydurabilirler. Hızlı hareket edebilir ve kendi uygulamalarının geçerliliğini yitirebileceğini bilirler.
İyi Risk Değerlendirme ve Yönetim Becerisi
Bir dijital iş analisti kendi stratejileri, pazar değişiklikleri, teknolojik yenilikler vb. dahil olmak üzere herhangi bir düzenleme ile ilgili tüm olası riskleri değerlendirebilmelidir.
Mükemmel derecede iletişim becerisi ve ikili ilişki yürütme kabiliyetine sahip olmalıdır. Yöneticiler, paydaşlar, UX tasarımcıları ve işlevsel diğer ekiplerle etkin iş birliği içerisinde olabilmelidir. [4]
Dijital İş Analisti ve İş Analisti Arasındaki Farklar
Farklı Becerileri Setleri
En büyük farklardan biri, işlerini yapmak için ihtiyaç duydukları bilgi ve becerilerdir. Dijital iş analistleri, teknolojinin nasıl çalıştığını anlamalı ve analitik araçları hakkında derinlemesine bilgi sahibi olmalıdır.
İş analistleri ise daha çok iş ihtiyaçlarını ve süreçlerini anlamaya odaklanma eğilimindedir.
Odak ve Kapsam
Dijital İş Analistlerinin odak noktası dijital süreçler, sistemler ve operasyonlardır. Verileri analiz etmekten ve daha iyi iş sonuçları elde etmek için teknolojiyi kullanma konusunda rehberlik sağlamaktan sorumludurlar.
Bir iş analizi rolü söz konusu olduğunda, teknolojiden çok iş süreçlerine ve operasyonlara odaklanırlar.
İş sorumlulukları
Bu iki rol arasındaki sorumluluklar da farklıdır. Dijital iş analistleri, sistemleri tasarlayıp uygulayabilmeli ve verileri analiz edebilmelidir; iş analistleri ise bir şirketin ihtiyaçlarını anlamaktan ve stratejiler oluşturmaktan sorumludur.
Özetle, dijital iş analistleri, verileri analiz etmekten ve kurumsal dijital çözümler geliştirmek için teknolojiyi kullanmaktan sorumludur. Ancak iş analistleri, bir şirketin ihtiyaçlarını anlamaya ve iş operasyonlarını iyileştirmek için stratejiler oluşturmaya daha fazla odaklanır.
Sonuç olarak, her iki rol de herhangi bir kuruluşta önemlidir, ancak sizin için doğru rolü seçmek için aralarındaki farklılıkları anlamak önemlidir.
Eğer yazılım geliştirmenin kullanıcıya dönük olan yönleriyle ilgileniyorsan, güçlü bir iş ve teknoloji bilgisine sahipsen ve dijital trendleri takip edip pratikte uygulayabiliyorsan dijital iş analisti rolü senin için iyi bir kariyer tercihi olabilir.
Kaynakça
- https://newisconsin.iiba.org/what-business-analysis
- https://www.iiba.org/professional-development/knowledge-centre/ba-connection/5-indicators-that-you-are-not-thinking-requirements
- https://www.cambridgespark.com/info/traditional-business-analysts-vs-digital-business-analysts
- https://www.startechup.com/blog/digital-business-analyst/#:~:text=In%20a%20nutshell%2C%20digital%20business,strategies%20for%20improving%20business%20operations