Süsü, gösterişi olmayan, yalın, gösterişsiz. Sade kelimesinin sözlük anlamı tam olarak bu şekilde.
Bir metnin en temel ihtiyacı sadeliktir. Bir haber metni de olsa mobil ya da web, dijital bir içerik de olsa sade metin, her zaman değerli ve anlamlıdır.
Sade yazmak aslında konuyu olabildiğince açık ve anlaşılır yazmaktır. Gereksiz ayrıntılara girmeden, konuyu uzatmadan yazmak, kendinizi daha iyi ifade etmenizi ve yazının özünü ortaya koymanızı sağlayacaktır. Yazdığınız ortam ya da yaptığınız konuşmanın ne hakkında olduğu fark etmez. Anlaşılabilmenin yanında akılda kalabilmenin de en önemli yoludur sadelik.
Uzun ve kısa içeriklerin insan beynindeki etkilerinin aynı olamayacağı aşikar. Bu nedenle kısa ve net içerikler üretmek derdinizi anlatmanın en kolay yoludur. Bunu becerebilmenin yolu fazlalıkları atabilmekten geçer. Ama unutmayın ki bir şeyi kısa yazmak gerçekten vakit ister. Sadeleşmek zordur. Yazdığını sil baştan bir daha yazmak yürek ister. Ve tüm bunlar zaman ister.
Uzun cümleler sizi daha iyi bir yazar yapmaz. Sizden beklenen edebi bir metin değilse sade ve kısa yazmaya ihtiyacınız var demektir. Bir romanda; “Güneş, yeni ve yalnız bir güne doğdu.” yazmanız anlatımınıza farklı değerler kazandırabilir. Roman yazmıyorsanız, “Güneş doğdu.” ifadesi yeterli olabilecektir.
Bu noktada bazı örnekler üzerinden ilerlemek faydalı olacak. Mobilden bir uygulama kullandığınızı ya da web’den bir site ziyaret ettiğinizi düşünün. Bu tür dijital ürünlerde birçok işlem gerçekleştirirsiniz ve işleminizin gerçekleşip gerçekleşmediğine dair mesajlar ya da bildirimler alırsınız. Aldığınız mesaj çoğunlukla kötü bir örnek olan “İşleminiz başarılı bir şekilde gerçekleşmiştir.” metnidir. Sade olmayan bir metne çok güzel bir örnek. Peki neden? Bir işlem ekranında işlem gerçekleştiyse zaten başarılıdır. Yani işleminiz gerçekleşmiş ve hedefinize ulaşmışsınızdır. Platform, size kısa ve net şekilde “İşleminiz gerçekleşti.” mesajını gösterse yeterli olmaz mı? “Başarılı bir şekilde” eklemesini kaldırsak daha iyi olmaz mı?
Aşağıda birkaç örnek daha görebilirsiniz:
Yanlış Kullanım Örneği | Doğru Kullanım Örneği |
İşleminiz başarılı bir şekilde gerçekleşmiştir. | İşleminiz gerçekleşti. |
İşlem türleri listelenirken hata oluştu. | İşlem türleri listelenemedi. |
İşlem adını girmeniz gerekmektedir. | İşlem adını giriniz. |
5N 1K
Dijital içerik konumuzun dışında olsa da iyi yazılmış haber metinleri sade yazılar için iyi birer örnektir ve konumuzu anlatması açısından faydalı olabilir. Bildiğiniz gibi 5N 1K, her metnin kolay anlaşılmasını sağlayan temel kuralların başında gelir. Haber metinleri de bu kuralın tartışmasız olarak uygulandığı metinlerdir. Ne, Nerede, Ne Zaman, Nasıl, Niçin ve Kim sorularına kısa ve net yanıtlar veren bir metin, kolay bir şekilde içeriğin anlaşılmasını sağlayacaktır. Aşağıdaki örnek, neyin nasıl gerçekleştiğini özet bir biçimde anlatır.
Örnek Haber Metni: Dün gece 02.00 sularında Ankara – Adana otoyolunda aşırı hız nedeniyle meydana gelen trafik kazasında 1 kişi öldü, 2 kişi yaralandı.
Unutulmaması gereken nokta şudur ki; sanılanın aksine sade yazmak, yazarın az bilgi sahibi olduğu anlamına gelmez. Aksine işine olan hakimiyetinin yüksek olduğunu, metinlerini yazarken deneyimlerden yararlandığını ve bilgi anlamında güvenilir olduğunu gösterir.